Jak działa na organizm zolpidem?
Z chemicznego punktu widzenia zolpidem (Nasen, Zolpidem Genoptim, Sanval, Stilnox, ApoZolpin, Onirex, Polsen, Zolpic, Hypnogen, Noxizol) jest imidazopirydyną, która oddziałuje na receptor benzodiazepinowy. W porównaniu z benzodiazepinami (np. temazepam – Signopam, Taseda) wykazuje zbliżony efekt uspokajający i nasenny, jednak w dawkach zwykle stosowanych (5-10 mg) działa słabiej przeciwdrgawkowo, przeciwlękowo oraz miorelaksacyjnie (rozluźniająco na mięśnie szkieletowe).
Zolpidem dobrze i szybko wchłania się po podaniu doustnym, dzięki czemu skraca średni czas zasypiania. Efekt działania leku utrzymuje się około 6 godzin [1].
Jaki jest wpływ zolpidemu na serce?
Według badań zolpidem jest skutecznym lekiem w leczeniu bezsenności u osób dorosłych, także po 65. roku życia. U tej grupy pacjentów nie powinno się stosować benzodiazepin (np. estazolam, diazepam, lorafen, oksazepam), dlatego też leki tzw. nowej generacji (zolpidem, zaleplon, zopiklon) wydają się “mniejszym złem” przy wyborze preparatów o działaniu nasennym.
Nie określono natomiast, jaki lek nasenny jest najlepszym wyborem dla pacjentów zmagających się z niewydolnością serca. Ze względu na to, że zolpidem jest jednym z najczęściej przepisywanych leków o działaniu nasennym, przeprowadzono badanie profilu bezpieczeństwa u osób leczących się kardiologicznie (na niewydolność serca). Co ciekawe, pacjenci nie zgłaszali istotnych działań niepożądanych po zastosowaniu pojedynczych dawek zolpidemu. Jedynie u kilku osób zanotowano łagodne poranne bóle głowy, które obok zmęczenia, zawrotów głowy i osłabienia są jednym z najczęstszych skutków ubocznych związanych z przyjęciem leku.
Choć zolpidem jest lekiem stosunkowo bezpiecznym (o ile jest zażywany zgodnie z zaleceniami lekarza i krótkotrwale!) należy stosować go ostrożnie u pacjentów z niewydolnością serca, a szczególnie u osób cierpiących na zaburzenia rytmu serca i/lub zmagających się z zespołem wydłużonego odcinka QT. Ostateczna decyzja o wdrożeniu farmakoterapii należy oczywiście do lekarza prowadzącego [1, 2, 3].
Jak stosować zolpidem?
W celu uniknięcia rozwoju tolerancji i uzależnienia od zolpidemu schemat dawkowania polega na przyjmowaniu od 5 mg do 10 mg leku na dobę przez okres wynoszący maksymalnie 2-4 tygodni. Po upływie tego czasu lek może być stosowany doraźnie lub krótkotrwale, np. 3-4 razy w tygodniu.
Co ważne, zalecana dawka początkowa zolpidemu wynosi 5 mg na dobę, przy czym na polskim rynku występują preparaty w dawce 10 mg. Pamiętajmy jednak, że wszystkie tabletki z zolpidemem można dzielić na równe dawki (najlepiej za pomocą gilotynki do tabletek, którą można zakupić w aptece).
Co ciekawe, za granicą oprócz tabletek stosuje się także inne postaci leków zawierające zolpidem, takie jak np. lamelki (cienkie “listki” rozpuszczalne w jamie ustnej) oraz aerozole przeznaczone do podania doustnego [1, 2].
Czy zolpidem uzależnia?
Zolpidem to substancja psychotropowa wywierająca wpływ na ośrodkowy układ nerwowy. Wskazaniem do jego stosowania jest krótkotrwałe leczenie bezsenności u pacjentów, dla których jest ona bardzo uciążliwa i utrudniająca codziennie funkcjonowanie. Słowo “krótkotrwałe” ma tu kluczowe znaczenie, bowiem jak wynika z badań, długotrwałe stosowanie zolpidemu może doprowadzić do rozwoju tolerancji i osłabienia jego działania, a także wielu skutków ubocznych, m.in. arytmii serca.
Słabszy efekt działania leku nierzadko “popycha” pacjentów do zażywania wyższych dawek poza kontrolą lekarza, a to prosta droga do rozwoju uzależnienia psychicznego (silna potrzeba przyjęcia kolejnej dawki leku) i fizycznego (rozdrażnienie, bóle głowy, nudności, bezsenność wynikające z nieprzyjęcia leku) [1, 2, 3, 4].
Bibliografia
[1] Holm, K.J., Goa, K.L. Zolpidem. Drugs 59, 865–889 (2000).
[2] Hayes, D., Anstead, M.I., Ho, J. et al. Insomnia and chronic heart failure. Heart Fail Rev 14, 171–182 (2009).
[3] ChPL Nasen
[4] ChPL Onirex