Jak działa zolpidem?
W skrócie można powiedzieć, że zolpidem reguluje nasz sen. Lek skraca czas potrzebny do zaśnięcia, a dodatkowo poprawia jego jakość. Dzięki temu pacjent cieszy się mniejszą liczbą wybudzeń, a długość snu wydłuża się. Zolpidem wpływa głównie na fazę snu NREM (faza braku ruchu gałek ocznych) – powoduje jej wydłużenie. Natomiast praktycznie nie wpływa na fazę snu REM (na tę fazę działa dopiero po zastosowaniu wysokich dawek leku) [2].
Zolpidem działa nasennie, jednak jego aktywność określa się jako hamująco na Ośrodkowym Układ Nerwowy. Z tego względu u pacjenta mogą wystąpić objawy, takie jak:
- zawroty głowy,
- zmniejszona czujność,
- osłabienie funkcji motorycznych [3].
Mechanizm działania zolpidemu
Zolpidem oddziałuje na receptor GABA-A i w efekcie zwiększa efektywność działa kwasu gamma-aminomasłowego (GABA) w mózgu, który uważany jest, za substancję działającą hamująco na organizm. Receptor ten posiada specyficzne podtypy. Zolpidem wiąże się jedynie z podtypem omega-1. Jest to ważne, jeśli porównamy ten lek z benzodiazepinami, których jedno ze wskazań to też leczenie bezsenności. Benzodiazepiny łączą się nieselektywnie z receptorem GABA-A (inaczej określanym jako GABA-BZ). Zolpidem to lek selektywnie działający na konkretną strukturę. Z tego względu zolpidem praktycznie nie działa przeciwdrgawkowo i relaksująco na mięśnie – w przeciwieństwie do benzodiazepin [1,3].
Jak szybko działa zolpidem?
Najczęstszym zaleceń w trakcie terapii bezsenności jest przyjęcie jednej tabletki leku bezpośrednio przed zaśnięciem. Jest to zasadne, gdyż po doustnym zażyciu, największe stężeniu leku w organizmie obserwowane jest po 30 minutach. Pierwsze efekty mogą pojawić się znacznie szybciej. Jest to szczególnie ważne u starszych osób, które mają problemy z poruszaniem się. Senność wywołana lekiem może je jeszcze spotęgować [3].
Badania pokazują, że zolpidem w dawce 5 mg skraca czas zasypiania o około 3 minuty, a w dawce 10 mg o 10 minut. To dane odnoszące się do pacjentów z przemijającą bezsennością. U ludzi cierpiących na chroniczną bezsenność dawka 10 mg skraca czas zasypiania o 30 minut, a 5 mg o 15 minut [3].
Zolpidem działa około 6 godzin. Z tego względu należy do zażywać jedynie raz na dobę, przed snem, który jest planowany na około 8 godzin. Ma to znaczenie, gdyż wzięcie leku przed np. popołudniową drzemką może ją skutecznie przedłużyć [1,3].
Jak długo działa zolpidem?
Czy zolpidem może zaburzać sprawność podczas następnego dnia? Badania pokazują, że lek w dawce do 10 mg nie powinien zaburzać sprawności myślenia następnego dnia. Taki efekt obserwowany jest jedynie po dawce 20 mg, która nie jest standardowo stosowana. Jest to oczywiście efekt przejściowy [3].
Czy zolpidem uzależnia?
Zolpidem przeznaczony jest do krótkotrwałego leczenia bezsenności – do 4 tygodni. Stosowanie najmniejszej skutecznej dawki (maksymalnie 10 mg) nie powinno doprowadzić do rozwoju uzależnienia. Jest to jednak lek wpływający na OUN, dlatego po długotrwałym stosowaniu zolpidemu w dużych dawkach, może rozwinąć się uzależnienie. Przy nadużywaniu leku obserwuje się również spadek jego mocy działania i przymus stosowania większych dawek, w celu osiągnięcia podobnych efektów. Jeśli po długim czasie stosowania odstawimy nagle lek, mogą wystąpić negatywne efekty uboczne [3].
Bibliografia
[1] D. Bouchette, H. Akhondi, i J. Quick, „Zolpidem”, w StatPearls, Treasure Island (FL): StatPearls Publishing, 2022. Dostęp: 17 styczeń 2023. [Online]. Dostępne na: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK442008/
[2] D. J. Sanger i H. Depoortere, „The Pharmacology and Mechanism of Action of Zolpidem”, CNS Drug Rev., t. 4, nr 4, s. 323–340, grudz. 1998, doi: 10.1111/j.1527-3458.1998.tb00074.x.
[3] Nasen – Charakterystyka Produktu Leczniczego.
